„Zamiast finansowania, zdecydowaliśmy się pomagać w znalezieniu pracy”

Jak działają obecnie fundacje solidarności

31 stycznia 2021 | Darya Balshakova, TUT.BY

W 2020 roku powstało wiele fundacji i inicjatyw pomocy. Niektóre projekty są tworzone dla wszystkich grup społecznych, inne są skierowane bezpośrednio do emerytowanych funkcjonariuszy ochrony, studentów wydalonych z uczelni, pracowników fabryk, którzy stracili pracę, pracowników kultury i dziennikarzy. FINANCE.TUT.BY zaktualizował informacje o funduszach pomocowych i inicjatywach, które są gotowe pomóc Białorusinom.

By_help: jak KŚ zainteresował się funduszem i jak zmieniły się priorytety dotyczące wniosków

Jedną z najbardziej znanych inicjatyw jest prawdopodobnie Fundacja ​By_help​. Inicjatywa istnieje od 2017 roku. W 2020 roku fundacja pomagała m.in. w opłacaniu kar i honorariów prawników.

Białorusini, którzy otrzymali w listopadzie ubiegłego roku rekompensatę z funduszu BY_help ​zetknęli się​ z blokadą swoich kart bankowych i zamrożeniem pieniędzy w wysokości otrzymanej pomocy. Jeśli na koncie nie było wystarczających środków, saldo było ujemne. Ponadto z powodu zajęcia rachunków niektórzy nie byli w stanie nawet otrzymać emerytur i świadczeń – zostały one całkowicie odpisane na poczet otrzymanej wcześniej płatności z BY_help. W grudniu ci, którzy mieli zablokowane karty, zaczęli zgłaszać, że znowu ozdyskali dostępy i wszystkie pieniądze zostały zwrócone. Okazało się, że Narodowy Bank i Komitet Śledczy wyjaśniły mechanizm przejmowania płatności z BY_help.

Fundacja twierdzi, że większość ludzi odzyskała swoje pieniądze, ale proces
odblokowywania jest nadal w toku.

W drugiej połowie stycznia fundusz ​zaraportował,​ że w ciągu 7 miesięcy pracy wypłacił ponad 8,5 mln rubli białoruskich na podstawie 8700 wniosków. „Zrekompensowaliśmy 971 czeki za posiłki w aresztach. Dokonaliśmy 1848 wypłat osobom, które doznały ran i pobić z rąk funkcjonariuszy ochrony. W wyjątkowych przypadkach dla słabszych grup społecznych zrekompensowaliśmy 526 wynagrodzeń za pracę prawnika. Otrzymaliśmy ponad 12 300 wniosków, z których ponad 10 000 zostało rozpatrzonych, a ponad 9 000 zweryfikowanych. Nadal przyjmujemy wnioski o pomoc” – poinformowała fundacja.

Jednocześnie fundacja poinformowała, że od 17 grudnia obowiązują nowe zasady dotyczące priorytetów rozpatrywania wniosków i udzielania pomocy.

„Przede wszystkim pomoc jest udzielana najsłabszym grupom społecznym: rannym / ofiarom tortur, osobom niepełnosprawnym, emerytom, rodzinom wielodzietnym, rodzinom, w których poszkodowany jest jedynym żywicielem, a także tym, których majątek jest środkiem do uzyskania dochodu. Jednak nadal przyjmujemy zgłoszenia od wszystkich, a im więcej uda nam się zebrać, tym szerszemu gronu osób pomożemy”.

BYSOL: „Zamiast jednorazowej pomocy postanowiliśmy pomagać w znalezieniu pracy”

W sierpniu 2020 roku Alaksiej Leonczyk i część jego zespołu zaczęli zajmować się głównie By_help, podczas gdy druga część zespołu i Andrej Stryżak zajęli się ​BYSOL.

„BYSOL to fundusz, który pomaga represjonowanym i zwolnionym, którzy nie chcą już służyć państwu ze względu na swoje przekonania, a także komitetom strajkowym” – mówi współzałożyciel funduszu ​Andrej Stryżak​. „Mamy oficjalny status w UniiEuropejskiej, fundacja jest zarejestrowana w Holandii. W 4 miesiące zmieniliśmy podejście od ideologii wsparcia indywidualnego do wsparcia różnych instytucji, organizacji i inicjatyw. Zajmujemy się również jurysdykcją międzynarodową: uczestniczyliśmy​ w rozpracowaniu i realizacji sprawy Maksima Charoszyna, któremu pomogliśmy w wyjeździe do Wilna”.

W sumie do BYSOL zgłosiło się 2965 osób, udzielono pomocy 1229, odmówiono 1593 – powiedział Andrej Stryżak. To są dane z 28 stycznia. Stryżak wyjaśnia, że jedną z głównych przyczyn odmowy są nieodpowiednie wnioski, niezaliczenie kontroli, powtarzające się wnioski.

„Niestety mamy do czynienia z sytuacją, w której ludzie próbują uzyskać pomoc bez prawa do niej: poprawiali datę zwolnienia w świadectwie pracy. Mamy wymagania, aby fakt zwolnienia nastąpił nie wcześniej niż 20 maja 2020 r. Wszyscy też różnie postrzegają sytuację: dla niektórych kilkugodzinne zatrzymanie jest już faktem prześladowania, ale są osoby, które otrzymują sprawy karne, przebywają w aresztach. Jesteśmy zmuszeni uporządkować te kryteria”.

„W grudniu zmieniliśmy format wsparcia dla zwolnionych z powodów politycznych. Zamiast jednorazowego finansowania, zdecydowaliśmy się pomagać w znalezieniu pracy. O zmianach informowaliśmy z wyprzedzeniem, ustalając termin, do kiedy można będzie przesyłać do nas wnioski o wypłatę – poinformowano pod koniec stycznia na kanale Telegramu funduszu. – Zgłoszeń było tak dużo, że środki zebrane na koniec programu nie były wystarczające. Po sprawdzeniu wszystkich dokumentów na naszej «liście oczekujących» pozostają jeszcze 52 osoby. Zgodnie z obietnicą wypełnimy nasze zobowiązania wobec nich, ale może to zająć trochę czasu”.

Aby uzyskać pomoc od BYSOL, należy wypełnić wniosek w formularzu Google z danymi, aby organizacja mogła wesprzeć w znalezieniu pomocy przy zmianie pracy, przekwalifikowaniu lub przyuczeniu.

BYSOL pomaga również w inicjatywach podwórkowych i inicjatywach, które współpracują z przymusowymi przesiedleńcami. Na początku roku fundacja uruchomiła program wsparcia osób aresztowanych z powodów politycznych i ich rodzin.

„Obecnie aktywnie promujemy stronę internetową BYSOL, na której istnieje również możliwość przekazania pieniędzy na fundusz ogólny lub w określonym celu. Strony internetowe BYSOL i BY_help są zablokowane na terytorium Białorusi: można je otworzyć tylko przy włączonej sieci VPN” – mówi Andrej Stryżak. „Źródłem naszej pomocy materialnej są Białorusini, diaspory, biznesy białoruskie i zagraniczne. Główne wydatki administracyjne funduszu pokrywane są z pomocy przedsiębiorstw. Pomagają nam również fundusze instytucjonalne, które są fundowane przez różne państwa lub organizacje publiczne. Używamy tych pieniędzy głównie na pomoc osobom przeprowadzającym się”.

Fundacja BYSOL to także inicjatywy, które pomagają określonej grupie osób: fundusze medyczne, MEDIASOL, fundusze pomocy rodzinom więźniów politycznych, strajkującym, a także wydalonym studentom. Pod skrzydłami BYSOL znajdował się też fundusz solidarności sportowej i kulturalnej, ale jeden z jego kierowników, Siargiej Budkin, wyjaśnia, że teraz „działa on w pełni samodzielnie”.

Fundusz Solidarności Medycznej​ pomaga rodzinom zatrzymanych lekarzy, udziela pomocy prawnej, chroni praw medyków i zatrudnia ich za granicą. Ponad 300 lekarzy podpisało już list otwarty do władz, domagając się zaprzestania przemocy. Na pomoc zebrano ponad 32 tysiące euro.

Główne zadanie ​Funduszu Solidarności Sportowej​ – wspierać zatrzymanych za udział w pokojowych akcjach, a także sportowców zwolnionych i pozbawionych stypendiów z powodów politycznych. 50 osób z branży sportowej otrzymało jednorazowe wsparcie we współpracy z fundacją BYSOL. Co najmniej 12 sportowców otrzymuje stałe wsparcie. „Pomagamy w przygotowaniach do zawodów na wysokim poziomie. Rozpatrujemy wszystkie wnioski i, jeśli to konieczne, przekierowujemy do innego specjalistycznego funduszu – mówi dyrektor wykonawczy ​Alaksandr Apiejkin​. – Teraz zajmujemy się komunikacją z federacjami międzynarodowymi. Rozpoczynamy także projekt dotyczący rozwoju edukacji sportowej: przekwalifikowanie, zaawansowane szkolenia, możliwości odbycia edukacji online oraz staże w najlepszych organizacjach sportowych w Europie. Naszym odrębnym kierunkiem są reformy systemu sportowego na Białorusi, za jej działania odpowiadać będzie komisja ekspertów”.

Fundacja Media Solidarity Belarus​ ​(MEDIASOL) pomaga pracownikom mediów niepaństwowych i niezależnych redakcji, którzy w wyniku represji stracili znaczną część swoich dochodów. Pomaga również w zapewnieniu sprzętu ochronnego podczas relacjonowania protestów. MEDIASOL wspiera zarówno pracowników etatowych, jak i freelancerów. Do końca 2020 roku wpłynęły do niej 104 wnioski, na podstawie 70 z nich dokonało wypłat, 5 kolejnych jest w trakcie opracowania, reszta została przekierowana do inicjatyw partnerskich lub w niektórych przypadkach została odrzucona.

„Było kilka przypadków, kiedy dziennikarze nie wiedzieli, że redakcja, z którą współpracują, może zapewnić im środki na ich wniosek. Są ludzie, którzy proszą o zapłacenie grzywny lub zrekompensowanie urazów, i to właśnie robi BY_help” – podaje fundacja.​ ​„Nasza kampania nie wspiera także pracowników mediów państwowych: wspiera ich fundacja BYSOL. Jednak nadal mamy do czynienia z oszustwami. Na przykład do jednego redaktora zwrócili się oszuści rzekomo z Fundacji Valera Capkały i zaoferowali pomoc finansową. Kiedy naiwny redaktor podzielił się swoimi problemami i przesłał swój skan paszportu, złożyli wniosek w jego imieniu do MEDIASOL. Nasze procedury weryfikacyjne pomogły przywrócić sprawiedliwość”.

Pierwszy kierunek ​Fundusz Solidarności Kulturowej​ – pomoc represjonowanym. Fundacja wspiera, konsultuje, zatrudnia i zapewnia pomoc psychologiczną, finansową i prawną. Drugi kierunek to wspieranie kreatywnych pomysłów.

„Staramy się zdobyć pieniądze poprzez zbiórki: organizujemy kampanie crowdfundingowe” – mówi producent, jeden z liderów funduszu ​Siargiej Budkin​. „To zbiórka wspierająca chór Unia, projekt Kalady z Malawanyczam i Alesia Dzianisawa. Organizujemy również aukcje charytatywne: wystawialiśmy losy Ceslera, Juryj Stylskij z Daj drogę! i Kacia IOWA wystawiali swoje obrazy. Ihar Waraszkiewicz i Lera Jaskiewicz – swoje gitary”.

Fundusz twierdzi, że nie mógł zatwierdzić niektórych wniosków ze względu na skromne środki finansowe, ale w takich przypadkach doradza, z którymi darczyńcami się skontaktować. „Również teraz rozwijamy się w kierunku strategicznym: opracowujemy nową politykę kulturalną. Do udziału w opracowywaniu reform zaproszeni zostaną sztab Swiatłany Cichanouskiej, Narodowy Zarząd Antykryzysowy Pawła Łatuszki oraz «kulturalny dziedziniec» Rady Koordynacyjnej. Rozpoczynamy również międzynarodową kampanię solidarności” – informuje fundusz.

Jeśli potrzebna jest pomoc adwokata, prawnika, lekarza, psychologa, można się skontaktować z Probono.BY​. Otrzymacie wsparcie w znalezieniu specjalisty i bezzwrotną pomoc. Podaje się, że udzielili pomocy ponad 6,5 tysiącom ofiar.

​BYChange​ pomaga mieszkańcom Białorusi, którzy stracili pracę z powodów
politycznych, w przekwalifikowaniu się na specjalistów IT.

Rodziny poszkodowanych w protestach, uczestnicy strajku, zwolnieni, ukarani grzywną, ofiary blokowania kont mogą również otrzymać paczkę żywnościową od ​Projektu INeedHelpBY. Aby uzyskać pomoc, należy wypełnić wniosek za pośrednictwem Telegram botu​. Składając wniosek należy opisać sytuację, a także załączyć dokumenty potwierdzające.

Założyciel projektu INeedHelpBY ​Filip Gauryszeu​ mówi:

„W koszyku spożywczym znajduje się kompleksowy zestaw produktów dla całej rodziny na okres 2 tygodni. Jeżeli sytuacja finansowa nie uległa zmianie i można to udokumentować, istnieje możliwość przedłużenia pomocy o kolejne 2 cykle (4 tygodnie). Zasada naszej pracy: łączenie tych, którzy chcą pomóc, z potrzebującymi. Wolontariusz poświęca swój czas i pieniądze na zamawianie jedzenia bezpośrednio pod adres rodziny. Współpracujemy z różnymi fundacjami i inicjatywami, w tym BYSOL, By_help, ​Uczciwi Ludzie​ i Imiona”​.

Inicjatywa Wzajemnego pogotowia ratunkowego​ od Uczciwych Ludzi pomaga łączyć osoby, które potrzebują pomocy, z tymi, którzy są gotowi zaoferować wsparcie finansowe, miejsce pracy lub przekwalifikowania. Po weryfikacji wybierane są wolne miejsca pracy lub szkolenia odpowiednie dla wniosku, a osobie można również pomóc w napisaniu CV i przygotowaniu się do rozmowy kwalifikacyjnej.