Oświadczenie Rady Koordynacyjnej w sprawie rażących naruszeń prawa, porwań i zastraszania

7 września 2020, 17:48 | Coordination Council

W związku z brutalnymi zatrzymaniami: aktywistów, uczestników pokojowych akcji protestacyjnych i przypadkowych przechodniów, w tym studentów, mieszkańców osiedla przy fabryce traktorów w Mińsku, mieszkańców Grodna, pracowników wodnego pogotowia ratunkowego (ОСВОД), gości kawiarni i wielu innych oraz mając na uwadze, że dnia 7.09.2020 r. porwano członkinię prezydium Rady Koordynacyjnej (RK) Marię Kolesnikovą, rzecznika prasowego Antona Radniankoŭa, sekretarza wykonawczego Ivana Kraŭcoŭa, 5.09.2020 r. z kraju siłą wywieziono członkinię prezydium RK Volhę Kavalkovą, 31.08.2020 r. wszczęto postępowanie karne wobec członka prezydium RK Liliji Ułasavej, a w dnia 24.08.2020 r. został zatrzymany i do dziś znajduje się w areszcie administracyjnym członek prezydium RK Siarhiej Dyleŭski, Rada Koordynacyjna wydaje następujące oświadczenie:

Pokojowe protesty odbywające się od 09.08.2020 na terenie całej Republiki Białoruś, a wyrażające stanowisko większości obywateli są zjawiskiem na tyle masowym, że do ich stłumienia władza zaczęła stosować metody terroru.

Próbując zastraszyć większość obywateli i zmusić ich do rezygnacji z publicznego wyrażania swojego stanowiska, władza prześladuje aktywistów pokazowo używając okrucieństwa oraz środków przymusu bezpośredniego, a także zatrzymuje przypadkowych ludzi. 

Oczywistym jest, że wszystkie te metody są niezgodne z prawem i nie mogą doprowadzić do żadnego innego skutku, jak tylko zaostrzenia sytuacji i pogłębienia trwającego kryzysu.

Pokojowe manifestacje na Białorusi mają charakter zdecentralizowany, są pozbawione liderów. Stosowany wobec protestujących terror jest bezskuteczny. Biorący udział w akcjach ludzie obawiają się nie przemocy, którą ich zastrasza władza, ale przyszłości, życia w państwie bezprawia, tego co czeka ich i ich bliskich, jeśli sytuacja w kraju się nie zmieni i nie zapanują praworządność oraz demokracja.

Członkowie Rady Koordynacyjnej składają wnioski do Komitetu Śledczego w sprawie czynów popełnionych przez funkcjonariuszy organów ścigania m.in. w dniu 6.09.2020 r.

We wniosku szczególną uwagę zwrócono na działania grupy nieznanych osób w okolicy domu nr 3 przy alei Zwycięzców (praspiekt Pieramožcaŭ) w Mińsku, wieczorem dnia 6 września. Podczas pokojowej manifestacji wyżej wspomniane osoby nie mające mundurów, ani jakichkolwiek znaków rozpoznawczych, zakryły swoje twarze maskami, by utrudnić identyfikację, odmówiły przedstawienia się i nie okazywały dokumentów, ale otwarcie demonstrowały broń, biły obywateli i używały środków przymusu bezpośredniego bez jakiegokolwiek ostrzeżenia. Zgodnie z oświadczeniem rzecznika prasowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych V. M. Čamadanavej, osoby te są funkcjonariuszami organów ścigania. Ich działaniami kierował pułkownik milicji, kierownik Głównego Urzędu w Walce z Przestępczością Zorganizowaną (ГУБОПиК) Ministerstwa Spraw Wewnętrznych M. M. Karpienkaŭ, który osobiście wybił szybę w drzwiach kawiarni.

Stosowanie środków przymusu bezpośredniego, broni i przemocy wobec uczestników pokojowych manifestacji, a także wobec przypadkowych przechodniów, wobec osób nie stawiających oporu, a nawet wobec osób leżących na ziemi, pokazujących pokojowe zamiary jest nadużyciem władzy lub uprawnień służbowych (art. 426 kodeksu karnego Republiki Białoruś).

Uważamy, że należy wyjaśnić, w jakim celu zostały wydane te łamiące prawo rozkazy – ukarania za postawę społeczną, zastraszenia mieszkańców czy sprowokowania równie agresywnej reakcji ze strony uczestników akcji – w zależności od motywu różna jest odpowiedzialność karna.

Uważamy, że jeśli przemoc i celowe wyrządzanie krzywdy używane są w celu ukarania kogoś ze względu na poglądy polityczne przez osoby pełniące funkcje publiczne, wówczas zgodnie z art. 128 kodeksu karnego Republiki Białoruś ponoszą one dodatkową odpowiedzialność karną (przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu publicznemu).

Jeżeli przemoc jest stosowana w celu zastraszenia i przymuszenia obywateli do rezygnacji z politycznej lub społecznej działalności albo w celu zastraszenia mieszkańców oraz jeśli takich działania zagrażają życiu lub zdrowiu, wówczas takie działania mogą dodatkowo otrzymać status aktów terrorystycznych (art. 289 Kodeksu karnego Republiki Białoruś).

Jeżeli funkcjonariusze organów ścigania stosują nieuzasadnioną przemoc, aby wywołać agresywną reakcję ze strony uczestników protestów pokojowych i usprawiedliwić następne użycie broni, wówczas takie czyny mogą być zakwalifikowane jako próba wzniecania konfliktu społecznego (art. 130 Kodeksu karnego).

Rada Koordynacyjna zauważa, że działania dokonane z użyciem przemocy i skierowane na stłumienie aktywności politycznej i społecznej obywateli przez funkcjonariuszy publicznych są przestępstwem przeciwko bezpieczeństwu publicznemu. Takie przestępstwo nie ulega przedawnieniu i jest ścigane na mocy porozumień międzynarodowych. Rada Koordynacyjna zaznacza, że wykonanie zbrodniczych rozkazów nie zwalnia wykonawcy od odpowiedzialności, a odmowa wykonania zbrodniczego rozkazu jest w zgodzie z prawem.

Rada Koordynacyjna po raz kolejny apeluje do władzy o uznanie faktów i o podjęcie kroków, w celu przywrócenia praworządności i statusu demokratycznego państwa Republice Białoruś. 

W celu zażegnania kryzysu należy bezzwłocznie podjąć kroki do spełnienia ogłoszonych przez Radę żądań:

1. Rozpocząć i zapewnić wszczęcie śledztwa w sprawie popełnionych przestępstw, poczynając od tych z dnia 9.08.2020 r. przeciwko uczestnikom pokojowych manifestacji, w tym wszcząć śledztwa w sprawie śmierci oraz zaginięć w okresie od 9.08.2020 r., dostarczyć społeczeństwu codziennych rzetelnych informacji o przebiegu śledztwa. 
2. Upublicznić prawdziwą informację o wynikach głosowania z dnia 9.08.2020 r. z każdego lokalu wyborczego. Przeprowadzić dochodzenie na okoliczność popełnienia przestępstwa, o którym mowa w art. 192 kodeksu karnego, we wszystkich przypadkach naruszenia procesu wyborczego, między innymi w sprawie falsyfikacji przy podliczeniu głosów, fabrykowania dokumentów o wynikach wyborów, zmuszaniu członków komisji wyborczych do takich działań przez przedstawicieli władzy państwowej.
3. Zaprzestać politycznych represji i w zgodzie z porządkiem prawnym rozpatrzyć sprawę unieważnienia lub zmiany środków zapobiegawczych zastosowanych w toczących się postępowaniach karnych o zamieszki masowe, zbiorowe naruszenie porządku publicznego wobec wszystkich oskarżonych w tych sprawach, których zatrzymano od 10.05.2020 r. do dnia dzisiejszego, w tym Viktara Babarykę, Siarhieja Cihanoŭskiego, a także innych uznanych za więźniów politycznych. Uwolnić wszystkich nielegalnie zatrzymanych uczestników akcji pokojowych, a także osoby odbywające areszt administracyjny za udział w akcjach pokojowych. 
4. Zaprzestać represji wobec członków Rady Koordynacyjnej. Bezzwłocznie uwolnić Marię Kalesnikavą, Liliję Ułasavą, Andreja Jahoraŭa, Antona Radniankoŭa, Ivana Kraŭcoŭa, a także zagwarantować bezpieczny powrót do kraju Volhi Kavalkovej, Pavła Łatuški i Swiatłany Cihanoŭskiej. 

Rada Koordynacyjna zwraca się do obywateli Białorusi z prośbą o nieuleganie prowokacjom, nieodpowiadanie przemocą na przemoc i dążenie o pociągnięcie osób oskarżonych o popełnienie przestępstw zgodnie z prawem.