Sprawa karna przeciwko centrum praw człowieka „Viasna”; specjalny pokaz filmu o białoruskich protestach „Courage” na Berlinale; Wizyta Swiatłany Cichanouskiej w Portugalii
6 marca 2021 | Voice of Belarus
Source: Berlinale
A criminal case opened against Viasna Human Rights Centre
Zastępca Przewodniczącego Centrum Praw Człowieka „Viasna” Walancin Stefanowicz potwierdził, że Białoruski Komitet Śledczy wszczął sprawę karną przeciwko centrum praw człowieka w związku z podejrzeniem „organizowania i aktywnego udziału w akcjach zbiorowych rażąco naruszających porządek publiczny” (art. 324 Kodeksu Karnego). Według śledztwa „Viasna” rzekomo zapewnia finansowanie i inne wsparcie materialne dla nielegalnych imprez masowych. Centrum informuje, że przeprowadzono przeszukania w biurach oddziałów okręgowych, a także w mieszkaniach ich członków. Ponadto aresztowano obrońców praw człowieka i wolontariuszy centrum praw człowieka „Viasna” Marfę Rabkową, Andreja Czepiuka, Leanida Sudalenkę i Taccianę Lasicę.
Centrum Praw Człowieka „Viasna” jest pozarządową organizacją zajmującą się prawami człowieka, która pomaga osobom zatrzymanym na wiecach i ich rodzinom. Około 200 wolontariuszy Centrum pracuje na terenie całego kraju. W kwietniu tego roku organizacja będzie obchodzić 25-lecie istnienia.
Przez te wszystkie lata „Viasna” spotykała się z naciskami, zastraszaniem i nękaniem członków organizacji za prowadzenie działań na rzecz praw człowieka. Obrońcy praw człowieka podkreślają, że „Viasna” nigdy nie była organizatorem aktów przemocy i zawsze wspierała pokojową realizację wolności obywatelskich i politycznych.
Białoruskie organizacje publiczne wystąpiły z oświadczeniem w związku z postępowaniem karnym wobec działaczy Centrum. W oświadczeniu zamieszczonym na stronie internetowej ośrodka, organizacje praw człowieka i inne organizacje społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi wyraziły solidarność z „Viosną” i jej pracą, uznając postępowanie karne „wyłącznie za prześladowanie za aktywne działania na rzecz praw człowieka”. Oświadczenie podpisało siedem organizacji: Centrum Transformacji Prawnej (Lawtrend), Białoruski Komitet Helsiński, Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy, Zgromadzenie Pozarządowych Organizacji Demokratycznych, Inicjatywa Prawna, Inicjatywa FORB oraz Centrum Konsultacyjne Human Constanta.
Swiatłana Cichanouska odwiedziła Portugalię: w nowej Białorusi areszt śledczy przy ulicy Akrescina, podobnie jak więzienie Aljube, stanie się również muzeum – muzeum oporu i wolności
Podczas wizyty w Portugalii Swiatłana Cichanouska spotkała się z premierem António Costa, ministrem spraw zagranicznych Augusto Santos Silvą, a także z José Manuelem Barroso i innymi politykami Portugalii.
Na spotkaniach Cichanouska omawiała kwestie ważne dla Białorusi i całej Europy:
- poruszono kwestię białoruskich więźniów politycznych, ściganie obrońców praw człowieka i pracowników Centrum „Viasna”, nowe sprawy karne i atak na niezależne media;
- wezwała Portugalię, jako obecną przewodniczącą w UE, do priorytetowego potraktowania rozwiązania kryzysu na Białorusi. W tym celu nowe wybory powinny odbyć się jesienią 2021 roku na Białorusi;
- zaproponowała odbycie kolejnego Europejskiego posiedzenia Rady ds. stosunków zagranicznych (22 marca 2021) z udziałem przedstawicieli ruchu demokratycznego Białorusi;
- podkreśliła znaczenie izolacji reżimu Łukaszenki i wywierania na niego presji. Dyskutowano o tym, jak uczynić sankcje skuteczniejszymi i bardziej namacalnymi dla reżimu;
- omówiła utworzenie specjalnej misji Parlamentu Europejskiego w celu rozwiązania białoruskiego kryzysu;
- opowiedziała o szczegółach kompleksowego planu pomocy dla Białorusi, a także o konkretnej pomocy dla niezależnych mediów, pracowników, prawników i przedstawicieli wspólnot religijnych dotkniętych reżimem.
Na spotkaniu z Sergio Sousa Pinto, Przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych i Wspólnot Portugalskich, Swiatłana Cichanouska omówiła utworzenie grupy roboczej w portugalskim parlamencie, aby pomóc Białorusi: opieka mentorska nad więźniami politycznymi i wspieranie społeczeństwa obywatelskiego.
Swiatłana Cichanouska odwiedziła Muzeum Aljuba – byłe więzienie dla portugalskich więźniów politycznych w okresie od 1926 do 1965 roku. Podczas czterdziestoletnich rządów dyktatora Salazara przetrzymywano w nim do 50 tys. osób. Dyktatura Salazara była najdłuższa w Europie, ale i ona nie wytrwała przed wolą narodu. Swiatłana Cichanouska oświadczyła, że w nowej Białorusi areszt śledczy przy ulicy Akrescina, podobnie jak więzienie Aljube, stanie się również muzeum – muzeum oporu i wolności.
Film „Odwaga” („Courage”) o białoruskich protestach na Berlinale
5 marca 2021 roku na Festiwalu Filmowym w Berlinie odbył się pokaz specjalny debiutu fabularnego dokumentalisty Alaksieja Palujana „Odwaga” („Courage”). Film opowiada o bieżących protestach na Białorusi oraz o ludziach sztuki, którzy walczą o wolność. Film pokazuje sceny z prób i występów aktorów Wolnego Teatru na Białorusi, podczas masowych protestów późnym latem i wczesną jesienią 2020 roku w Mińsku, w pobliżu aresztu śledczego przy ulicy Akrestsina. Pokazano również materiały archiwalne z lat 90. z demonstracji protestacyjnych i akcji upamiętniających zaginionych opozycjonistów.
„To film o prawdzie. Kto ją głosi, liczy się z represjami, a nawet śmiercią” – mówi się na stronie Berlinale. Film, zdaniem służby prasowej festiwalu filmowego, nie może być oglądany bez bólu, „właśnie dlatego, że mierzy długotrwałym spokojem i cierpliwością kruche pole manewru protestujących”. Wyjaśnia, dlaczego Białorusini zdecydowali stawić opór. „Każdy, kto chce żyć jak człowiek i przeżyć, potrzebuje odwagi” – podkreśla recenzja filmu.
Alaksiej Palujan – białoruski reżyser, który mieszka i pracuje w Niemczech. Jego film krótkometrażowy „Jezioro radości” na podstawie powieści białoruskiego pisarza Wiktara Marcinowicza otrzymał szereg nagród europejskich, był nominowany do Europejskiej Akademii Filmowej w 2020 roku, znalazł się na długiej liście do Oscarów w 2021 roku.
Sam reżyser mówi, że dla niego „Odwaga” to historia ludzi, którzy przechodzą od strachu do nieustraszoności. „Białorusini czują się teraz opuszczeni. Są schowani pod dywan, aby nikt ich nie słyszał ani nie widział”; jego zdaniem to właśnie sztuka może przywrócić im głos i „uchylić rąbek dywanu”. Niestety obraz, który otwiera się przed widzem pod tym dywanem, jest niezwykle smutny i pozbawiony radości. Nieustraszeni ludzie, którzy poświęcają swoje zdrowie, czas, a nawet życie, stają w obliczu zorganizowanej przemocy władz, tracą nadzieję i wiarę. Film Palujana nie ma zakończenia – tak jak nie ma go teraz w tym, co się dzieje na Białorusi.
For more information on the events of 6 March 2021, please visit Infocenter Free Belarus 2020:
